Przeczytaj to

Spis treści:

1. Ile to kosztuje.
2. Wymagania sprzętowe.
3. Jak to działa.
4. Słownik synonimów jako słownik ortograficzny. (nowość w tej wersji)
5. Skryptowalność.
6. Planowane usprawnienia.
7. Zawartość słownika.
8. Jak dopisywać hasła.
9. Adresy i kontakt z autorem.
10. Kilka zastrzeżeń drobnym drukiem.

1

Zacznijmy od sprawy najważniejszej - pieniądze. :-))
SYNONIMY są 'freeware', co można przetłumaczyć na nasz piękny język polski jako 'freeware'. ;-)
{Co to jest freeware? Ile ciężkich dolarów jesteś mi winien (winna)? Definicja jest prosta: „Jeżeli program freeware'owy działa poprawnie dłużej niż 5 minut to jesteś winien (winna) programiście... dozgonną wdzięczność.”}

2

Sprawa druga:
Program do obsługi słownika synonimów nazywa się (i tu jest niespodzianka...) Synonimy i ma ikonkę:

Do poprawnego działania programu Synonimy (dłużej niż 5 minut) potrzebne są 4 pliki.
Czasowniki i Rzeczowniki o ikonie:

Czasowniki.idx i Rzeczowniki.idx o ikonie:

Na to wszystko potrzeba ok. 1.5 Meg wolnego miejsca na twardym dysku oraz ok. 170k wolnej pamięci RAM.

Jeśli lubisz te śmieszne ogonki i kreseczki w języku polskim to potrzebne ci są również polskie czcionki:
Chicago CE 12,
Monaco CE 12,
Geneva CE 9.

Nie znalazłeś(aś) plików Czasowniki.idx i Rzeczowniki.idx? W takim wypadku możesz to wszystko razem wyrzucić w diabły... STÓJ!!! Żartowałem, wyciągaj to z powrotem z kosza! Pliki indeksowe Czasowniki.idx i Rzeczowniki.idx tworzone są przez aplikację pomocniczą, która nazywa się (dla zmylenia przeciwnika...) Indeksowanie i ma ikonkę:

Dlaczego dwie różne aplikacje a nie „wszystko w jednym”? Sprawa jest prosta, wystarczy spojrzeć na wymagania pamięciowe poprzez Get Info.
Synonimy potrzebują raptem 170k i mogą sobie siedzieć w pamięci przez cały czas, np. podczas pracy z jakimś edytorem.
Indeksowanie jest bardziej zachłanne: potrzebuje ok. 1.4 Meg RAM-u aby wciągnąć na raz wszystkie hasła z bazy, posortować je i stworzyć plik indeksowy (co trwa kilkanaście sekund). A ponieważ operację tę wykonuje się raz od wielkiego dzwonu, nie ma sensu łączyć tych dwu programów i zajmować 1.4 Meg przez cały czas pracy ze słownikiem.

Ktoś dociekliwy zapyta: „A dlaczego nie można stworzyć plików indeksowych raz a porządnie? Wtedy nie potrzebna by była aplikacja Indeksowanie”

„Święta prawda,” odpowiem, „ale co zrobić, gdy chcemy zmienić coś w bazie? dopisać słowo? poprawić błąd? Musielibyśmy również poprawić plik indeksowy, który nie jest czytelny dla zwykłego śmiertelnika. Tak więc istnienie aplikacji Indeksowanie daje użytkownikowi swobodę w zmienianiu zawartości bazy (co oczywiście może być niebezpieczne, jeśli dorwie się do tego osoba waląca na oślep po klawiaturze ;->). Jest jeszcze jedna zaleta takiego rozwiązania: rozmiar. Same pliki indeksowe zajmują ok. 1 Meg, natomiast reszta nieco ponad 500k. Pliki indeksowe możemy zawsze wyrzucić, wiedząc, że w kilkanaście sekund można je odtworzyć (na moim PowerMacu kilkanaście sekund - na Classicu ciut dłużej).”

3

Jak to wszystko działa?
Bardzo prosto.
Program Indeksowanie nie wymaga od użytkownika żadnej interakcji. Uruchomienie programu powoduje stworzenie plików indeksowych. Jedyne problemy, jakie mogą się pojawić, to brak pamięci (przydziel pamięć przez Get Info), błąd odczytu pliku bazowego (pliki Czasowniki i Rzeczowniki muszą znajdować się w tym samym katalogu co Indeksowanie), błąd zapisu pliku indeksowego (sprawdź, czy masz 1 Meg wolnego na twardym dysku i czy możesz tam zapisywać).

Program Synonimy umożliwia wyszukiwanie wyrazów bliskoznacznych. Hasło można odszukać:
- wpisując je z klawiatury i potwierdzając enterem,
- klikając dwukrotnie na jakimś wyrazie w którymś z okien,
- wykonując operację „Wklej i szukaj”, która spowoduje odszukanie wyrazu ze
schowka (Clipboardu),
- wklejając do schowka nasze słowo i uruchamiając skrypt
(o zdalnym sterowaniu za pomoca Apple Script za chwilę).

Pojedyncze hasło można zaznaczyć klikając na nim.
Dowolny fragment tekstu można zaznaczyć trzymając wciśnięty klawisz Control.
W głównym oknie działa również „Zaznacz wszystko”.

W oknie głównym pojawiają się wszystkie grupy, w których dane hasło wystąpiło. W oknie po prawej stronie, zatytułowanym „Najbliższe hasła”, pojawiają się w kolejności alfabetycznej najbliższe hasła znajdujące się w plikach indeksowych.

Od wersji 1.2 mamy do wyboru 3 opcje wyszukiwania:
* Pełne - wyświetlanie wszystkich znalezionych synonimów.
* Podgrupy - wyświetlanie znaczeń tylko z podgrup (podgrupa to obszar zaczynający się kolejną literą alfabetu). Jest to moim zdaniem optymalny tryb pracy - pozbywamy się dalekich synonimów, często astronomicznie odległych od naszego słowa, jednocześnie nie zawężając się zbytnio.
* Wąskie - wyświetlanie tylko najbliższych synonimów, od średnika do kropki lub dwukropka.

Również od wersji 1.2 mamy opcję Pokaż, dzięki której w oknie głównym możemy szybko odnaleźć to, co nas interesuje. Jest to szczególnie przydatne przy pełnym wyświetlaniu, kiedy w oknie głównym często mamy bardzo dużo tekstu i nie wiemy, gdzie się to nasze szukane słowo znajduje. Wtedy szybki ruch command-K ratuje nas z opresji.

Problemy jakie mogą wystąpić. Podobnie jak przy Indeksowaniu mogą to być błędy odczytu plików bazowych i indeksowych oraz błąd braku pamięci.

4

Od wersji 1.3 Synonimy mają dodatkowy tryb pracy - tryb Słownika ortograficznego. Przejście w ten tryb następuje po wybraniu z menu „Słownik” opcji „Słownik ortograficzny” lub poprzez skrót klawiszowy command-R (powrót do normalnego trybu również w ten sam sposób). W trybie tym można sprawdzić poprawność wpisanego słowa. Obecnie program szuka alternatywnej pisowni zamieniając wyłącznie następujące litery:

rz <-> ż
ó <-> u
ch <-> h

Na przykład po wpisaniu słowa „bżóhomuwca” program powiadomi nas, że nie znalazł tego słowa, znalazł natomiast słowo „brzuchomówca”.
Ograniczeniem programu jest to, że zamienia tylko sześć pierwszych liter z tej listy. Na przykład słowo „brzuchbżóhbrzóch” zawiera w sobie 9 „podejrzanych” miejsc z czego tylko 6 pierwszych będzie zamieniane na alternatywne (64 kombinacje). Nie znam słowa polskiego, które by miało więcej niż 6 takich podejrzanych miejsc - stąd taki piękny przykład.

5

Od wersji 1.2 Synonimy są skryptowalne, co oznacza, że można napisać sobie w języku AppleScript zestaw poleceń, które Synonimy mają wykonać. W połączeniu z innymi skryptowalnymi aplikacjami daje to duże możliwości, np. można sobie wyobrazić pobieranie haseł z jakiegoś dokumentu przez skryptowalny edytor, wklejanie ich jedno po drugim do schowka, proszenie Synonimów o zwrot wyrazów bliskoznacznych i wklejanie ich do innego dokumentu.

Synonimy akceptują następujące komendy Apple Scriptowe:
1. standardowe:
run - uruchomienie aplikacji
open, print - Synonimy akceptują te rozkazy, ale nic nie robią
quit - wyjście

2. szczególne dla Synonimów:
szukaj - wklej zawartość schowka (clipboardu) i szukaj
zaznacz - zaznacz wszystko w oknie głównym
kopiuj - kopiuj zaznaczony fragment do schowka
pelne - ustaw wyświetlanie pełne
podgrupy - ustaw wyświetlanie w podgrupach
waskie - ustaw wyświetlanie wąskie
ortograf - ustaw tryb słownika ortograficznego

Przykładowy skrypt dla Synonimów 1.3:

tell application "Synonimy 1.3" activate -- Konieczne wysuniecie Synonimow na pierszy plan -- poniewaz operacje Wklej, Kopiuj, Wytnij nie dzialaja -- poprawnie gdy aplikcja pracuje w tle!

podgrupy -- chcemy dostac tylko synonimy blizsze (z podgrup) --waskie --pelne --ortograf

szukaj -- znajdz synonim slowa, ktore umiescilem w schowku zaznacz -- zaznacz wszystko w oknie glownym i kopiuj -- skopiuj to do schowka --quit end tell

tell application "Finder" -- fragment odsylajacy Synonimy w tlo activate -- poprzez uaktywnienie Findera end tell

6

Planowane usprawnienia w następnych wersjach:
- poprawienie błędów, które pojawią się w tej wersji :-),
- historia ostatnio wyszukiwanych haseł,
- więcej opcji dla głównego okna (np. tekst w kilku stylach i kolorach,
wybór czcionki przez użytkownika),
- dokładniejsze sprawdzanie i sygnalizacja błędów (nigdy za wiele),
- być może umożliwienie obsługi dodatkowego pliku bazowego z hasłami
dopisywanymi przez użytkownika,
- być może edytor do plików bazowych,
- być może drag'n'drop
- być może Plain Talk
- na pewno 10-cio krotne zwiększenie ceny Synonimów :-).

7

Teraz coś o zawartości samego słownika.

Ja NIE jestem autorem baz synonimów (pliki Rzeczowniki i Czasowniki). Bazy te znalazłem jakieś dwa lata temu w Internecie (na którymś serwerze krakowskiej AGH, jeśli dobrze pamiętam, lecz obecnie są tam już chyba nieosiągalne). Do plików nie była dołączona żadna informacja o prawach autorskich i były one dostępne dla każdego. Uznałem więc te bazy synonimów za PUBLIC DOMAIN. I mam nadzieję, że się nie mylę. Tak więc pliki Rzeczowniki i Czasowniki pozostają PUBLIC DOMAIN, natomiast stworzone przeze mnie aplikacje Synonimy i Indeksowanie należą do kategorii freeware (różnica między public domain a freeware? autor aplikacji freeware zachowuje copyright i wyłączność do modyfikacji :-> ).

W obydwu plikach bazowych było trochę błędów, głównie literówek, chociaż znalazłem również kilka błędów ortograficznych i merytorycznych. Dopisałem też kilka haseł.
Moje zmiany w stosunku do oryginału z Internetu:
- w bazie czasowników w ponad 30 miejscach,
- w bazie rzeczowników w ponad 170 miejscach.

Przy korektach, szczególnie w miejscach, co do których nie miałem pewności, posiłkowałem się następującymi słownikami:

- SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO, Wydawnictwo Naukowe PWN, wyd. VII, Warszawa, 1992,

- SŁOWNIK WYRAZÓW OBCYCH, Wydawnictwo Naukowe PWN, wyd. XXVII, Warszawa, 1993,

- SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO, Samuel Bogumił Linde, Wydawnictwo „GUTENBERG PRINT”, reprint wydania II z 1854, Warszawa, 1994.

8

Jeżeli ktoś dostrzeże dalsze błędy lub zechce dopisać nowe hasła, to może otworzyć plik bazowy (Rzeczowniki lub Czasowniki) pod jakimkolwiek edytorem (polecam freeware'owy BBEdit Lite, który szybko otwiera dużej wielkości pliki) i wpisać poprawkę. Nowe hasła należy zapisywać zgodnie z konwencją przyjętą w plikach bazowych:
* hasła należy oddzielać przecinkami lub średnikami
(po średniku są odleglejsze znaczenia),
* nie należy wstawiać spacji między przecinkiem a hasłem,
* po każdej grupie znaczeniowej następują dwa entery (CR),
* przed wyrazem głównym grupy jest „1/” (czasowniki) lub „2/” (rzeczowniki)
* po wyrazie głównym grupy następuje przecinek i enter (CR),
* nie należy stawiać kropek w hasłach,
* nie należy wpisywać dużych liter,
* podgrupa zaczyna się od nowej linii i oznaczana jest kolejną literą alfabetu,
po której (bez spacji!) jest kropka,
* hasła zaczynające się znakiem * z cyfrą zawierają nawiasy, których obsługa
jest zależna od cyfry; ze szczegółami należy zapoznać się na własną rękę

Przykład:

2/ankieta,
a.sonda,sondaż,pytanie,
b.wywiad,interwiew,rozmowa;anamneza,historia choroby,
c.kwestionariusz,formularz,druk,druczek,blankiet,kupon;
arkusz,*3karta (rejestracyjna),karta katalogowa,fiszka,

UWAGA!!! Po każdej zmianie pliku bazowego należy uruchomić aplikację pomocniczą Indeksowanie, która stworzy nowe pliki indeksowe Czasowniki.idx i Rzeczowniki.idx.

UWAGA!!! Ograniczenie co do ilości haseł w bazie wynosi 23 000.
(występuje ono w aplikacji Indeksowanie, gdzie na sztywno zostało ustalone).

Według moich obliczeń obecna liczba haseł w bazach jest następująca:
- rzeczowniki: ok. 22 300,
- czasowniki: ok. 18 600.
Jeżeli więc ktoś zamierza dopisywać hasła do baz, musi się liczyć z tym, że nie może przekroczyć limitu 23 000 (szczególnie w przypadku rzeczowników - można do tej bazy dopisać jeszcze ok. 700 haseł).
(Jeśli komuś bardzo zależy na zniesieniu tego ograniczenia, to mogę skompilować i wysłać mu wersję aplikacji Indeksowanie na 50 000 haseł - wymagania pamięciowe takiej wersji będą dwa razy większe, tj. od 2.5 do 3 Meg RAM-u.)
Przybliżoną liczbę haseł w bazie można uzyskać, sprawdzając (poprzez
Get Info) długość w bajtach danego pliku indeksowego (Czasowniki.idx lub Rzeczowniki.idx) i dzieląc odczytaną wartość przez 24 (dlaczego 24? bo tak zorganizowany jest plik indeksowy: 20 bajtów koduje hasło, a dalsze 4 pozycję początku grupy w pliku bazowym). Otrzymana liczba jest nieco zaniżona ze względu na hasła występujące dwa razy w tej samej grupie, a które to hasła nie są dublowane w pliku indeksowym.

9

Jeśli ktoś chciałby podzielić się ze mną swoimi poprawkami lub nowymi hasłami, tak abym mógł umieścić je w przyszłych wersjach „Synonimów”, to będę bardzo wdzięczny.

Najlepszą i najszybszą formą kontaktu ze mną jest oczywiście poczta elektroniczna (jeśli ktoś ma do niej dostęp). Mój adres w cyberprzestrzeni jest następujący:

tkukiel@ire.pw.edu.pl

Najnowszą wersję „Synonimów” można znaleźć w Internecie pod adresem:

http://www.ire.pw.edu.pl/~tkukiel/synonimy/synonimy.html

10

Na koniec kilka zastrzeżeń drobnym drukiem bym mógł spać spokojnie.

Bazy synonimów, czyli pliki „Czasowniki” i „Rzeczowniki” są PUBLIC DOMAIN. Ja ich nie stworzyłem i nie odpowiadam za poprawność zawartych tam informacji. Pliki te można modyfikować wedle uznania. Aplikacje „Synonimy” i „Indeksowanie” są freeware. Nie odpowiadam za niewłaściwe działanie tych aplikacji, w szczególności za jakiekolwiek szkody wyrządzone z powodu zawieszania się, niespodziewanego wychodzenia, itp. W takich wypadkach mogę powiedzieć jedynie: „Przykro mi i wstyd bardzo, ale proszę uprzejmie zauważyć, że darowanemu koniowi nie zagląda się w zęby...” albo „Mogę zwrócić Panu (Pani) odszkodowanie wysokości tysiąckrotnej ceny mojego programu: 1000x0 zł = 0 zł.” ;-) A poważnie mówiąc, wszelkie uwagi, problemy, opisy błędów aplikacji, życzenia, groźby, itd. można kierować na adres podany wyżej.

Original file name: Przeczytaj to