Czy pamiętacie GoLive 1.1 Lite zamieszczony kiedyś na CD-ROMie Macworlda (i dostępny darmowo w Internecie? Już wtedy był to dobry program. Potem pojawił się GoLive Pro, a następnie GoLive Cyberstudio i w końcu Cyberstudio 2. Każda nowa wersja lepsza była od poprzedniej, a obecna wersja podejrzewam, że spędza konkurencji sen z powiek...


GoLive — Na żywo, nie na „zywo”

GoLive CyberStudio jest pierwszym programem do budowy stron WWW, który w pełni i w sposób właściwie niezauważalny dla użytkownika potrafi obsługiwać znaki diakrytyczne różnych języków, co oznacza, że budowanie stron WWW w jęzku polskim odbywa się bez najmniejszego problemu. Wystarczy w preferencjach powiadomić program, że Polski Script używa czcionek CE, np. Courier CE i Times CE, oraz domyślny sposób kodowania ustawić na Central European ISO Latin 2. Dalej wszysko odbywa się automatycznie -- piszemy w języku polskim używając standardowego układu klawiatury i widzimy wszystkie polskie znaki (z wyjątkiem polskich cudzysłowów, o których w standardzie ISO Latin 2 zapomniano), w pliku natomiast znaki zapisywane są w standardzie ISO Latin 2. Jeśli podejrzymy naszą stronę w trybie „Source”, czyli w trybie podglądu źródła HTML, to zobaczymy, że w miejscu polskich znaków są jakieś robaczki (możemy oczywiście i źródło podglądać z polskimi znakami, jeśli posiadamy czcionkę ISO Latin 2 i ustawimy ją jako domyślną do podglądu źródła). CyberStudio potrafi również zapisywać w standardzie Unicode (dwubajtowe kodowanie zawierające wszystkie znaki wszystkich języków), czyli jest to narzędzie gotowe na wejście tego upragnionego przez wielu standardu. Wszystko to zostało osiągnięte w prosty sposób dzięki programistom firmy... Apple Computer, którzy w MacOS 8 wprowadzili mechanizm przekodowywania znaków zwany „Text Encoding Converter”. CyberStudio jest pierwszym znanym mi programem wykorzystującym ten mechanizm (zachęcam polskich programistów do wykorzystywania go w swoich programach). Jeśli ktoś nie posiada jeszcze MacOS 8 to może zainstalować wersję programu CyberStudio 2 dla MacOS 7.5.5 -- Text Encoding Converter ze wszystkim tablicami konwersji zostanie doinstalowany.
Obsługa polskich znaków to zaleta pierwsza i najważniejsza dla polskich twórców stron WWW, ale to dopiero początek, bo lista zalet CyberStudia jest długa. Jest to znakomicie wyposażony warsztat, w którym majsterkowicz-amator jak i rzemieślnik-profesjonalista będą się czuli znakomicie. Jest to zasługą bardzo dobrego i eleganckiego interfejsu jaki i ilości i jakości dostępnych narzędzi. GoLive CyberStudio 2 to jakby kilka programów w jednym -- i to nie byle jakich programów. Przyjrzyjmy się trybom edycji i podglądu, jakie oferuje nam CyberStudio.

QuarkXpress Internetu

Tryb „Layout” jest podstawowym trybem pracy w tej aplikacji i w głównej mierze dzięki niemu CyberStudio uznawane jest za jeden z najlepszych, jeśli nie najlepszy, program do budowy stron WWW. Jest to znakomicie zaprojektowany edytor WYSIWYG (To co widzisz, to dostajesz) wyposażony w bardzo dobre narzędzia, które sprawiają, że zapomina się o ograniczeniach języka HTML i ma się złudznie, że pracuje się z jakimś programem do klasycznego składu tekstu. Właściwie można powiedzieć, że CyberStudio 2 to QuarkXpress lub PageMaker Internetu.
Największym atutem CyberStudia jest możliwość precyzyjnego umieszczenia obiektów na stronie -- właściwie co do pixela. Dotyczy to tekstu, ilustracji, filmów, tablic, elementów formularzy, czy jakichkolwiek innych obiektów. W jaki sposób to osiagnięto? Otóż przyjęto i udoskonalono rozwiązanie zastosowane w edytorze Fusion firmy NetObjects: tworzona jest tablica o wielu rzędach i kolumnach -- tablica o niewidzialnych krawędziach -- która służy jako siatka (Layout Grid), w której umieszczane są elementy. Oczywiście, jak na dobry program Macintoshowy przystało, wszystko jest drag'n'drop.


Palety

CyberStudio posiada kilka pomocniczych palet. Najważniejsza z nich nazywa się po prostu „Palette”. Znajdują się na niej wszystkie obiekty, które można przeciągnąc i umieścić w dokumencie.
Druga paleta nazywa się „Inspector”, co pachnie kryminałem, ale ci, co mają nieczyste sumienie nie muszą się obawiać, gdyż pod tą nazwą kryje się zupełnie niegroźny kontekstowy asystent podający informacje o zaznaczonym obiekcie i umożliwiający zmianę różnych parametrów dotyczących tego obiektu.
Oczywiście program tej klasy nie może nie posiadać palety kolorów i CyberStudio posiada kilka palet. Podstawową jest paleta 216 kolorów opisanych sześcioma cyframi szesnastkowymi, której używanie jest zalecane, gdyż gwarantuje poprawność wyświetlania kolorów na każdej platformie i w każdej przeglądarce. Inne palety to RGB, CMYK, odcienie szarości, kolory indeksowane, 256 kolorów applowskich, 216 kolorów opisanych nazwami.
Ciekawy (i trudny do odgadnięcia dla ludzi nie czytających instrukcji obsługi programów) jest sposób przenoszenia kolorów z palety na dane obiekty. Kluczowym słowem jest tu przenosznie -- tak, zgadłeś czytelniku, chodzi o stare, poczciwe „przeciągnij i upuść”. Na przykład na początku zabawy z CyberStudiem trudno było mi zgadnąć w jaki sposób zmienić kolor jakiegoś fragmentu tekstu, a przecież to takie proste: wystarczy zaznaczyć fragment i przeciagnąć kolor z palety na niego -- sposób ten znalazłem dopiero w podręczniku. A skoro jesteśmy już przy podręczniku, to trzeba stwierdzić, że jest bardzo dobrze i przejrzyście napisany, a rozdział o palecie kolorów jest wydrukowny w kolorze. Aplikacja posiada również skromną pomoc w postaci AppleGuide z kilkoma wyjaśnieniami w sprawach nie do końca oczywistych.


Tylko dla orłów

„HTML Source Editor” to tryb tylko dla orłów znających ten strasznie skomplikowany język HTML... a poważnie mówiąc jest to dobry tekstowy edytor HTML posiadający możliwość kontekstowego kolorowania. W tym trybie można również korzystać z palety obiektów i przeciągać je do dokumentu. Przydatny staje się spis wszystkich komend HTML wraz z opisem oraz sprawdzanie porawności kodu. Pewnego rodzaju rozwinięciem edytora tekstowego jest „HTML Outline Editor” -- dosyć ciekawe narzędzie, które na pierwszy rzut oka wydało mi się mało użyteczne, jednak już po niedługim czasie okazało się bardzo pomocne. Do pracy w tym trybie nadal potrzebna jest znajomość języka HTML, jednakże kod nie jest wpisywany ręcznie, tylko wstawia się obiekty i z rozwijanych menu ustawia się parametry -- idealne narzędzie dla ludzi pragnących zachować kontrolę nad źródłem.


Podgląd

Gdy stwierdzimy, że pora obejrzeć, co stworzyliśmy, to możemy to uczynić w trybie „Layout Preview”, który dosyć dobrze potrafi przybliżyć rzeczywisty wygląd strony -- jeśli nas to nie satysfakcjonuje, to możemy poprosić program o otworzenie dokumentu w dowolnej przeglądarce. CyberStudio pozwala na zdefiniowanie kilku przeglądarek i można oglądać dokument w każdej po kolei.
Jedną z nielicznych wad CyberStudia 2 jest brak możliwości edycji ramek (frames) bezpośrednio w jednym oknie. Każda z ramek musi niestety być edytowana w oddzielnym oknie w trybie „Layout”, a układ ramek i podwiązań w poszczególnych ramkach dokonywany jest w trybie „Frame Editor”. Po wykonaniu wszystkich części można całość obejrzeć w trybie „Frame Preview”.


Domagamy się więcej?

Co jeszcze potrzebne jest twórcy stron WWW? Ilustracje-mapy? CyberStudio ma doskonałe narzędzia do ich tworzenia. Współpraca z rozszerzeniami Netscape?a czy Explorera? CyberStudio współpracuje z większością. Animowane obrazki w formacie GIF? Program wyświetla animacje. JavaScript? Mamy tu edytor skryptów z kontekstowym kolorowaniem oraz ze słownikiem komend. Budowanie formularzy? Jeśli opanowałeś sztukę drag and drop to potrafisz budować formularze. Tabele? Buduje się łatwo, chociaż jest to jeden z niewielu punktów programu, gdzie można jeszcze coś usprawnić. Tworzysz dynamiczne strony przy użyciu WebObjects? CyberStudio ma dla ciebie paletę obiektów oraz WebObjects Declaration Editor. Pragniesz zautomatyzować budowę stron WWW? CyberStudio jest aplikacją skryptowalną poprzez AppleScript, co stwarza nieograniczone możliwości. Twój projekt posiada wiele stron i skomplikowaną strukturę? Nie pogubisz się, jeśli skorzystasz z pomocy zarządcy projektów. Chcesz sprawdzić poprawność pisowni (angielskiej)? Chcesz oszacować czas ściągania stworzonej strony przez modem? Chcesz wysłać cały projekt na serwer?... Właściwie co byś nie chciał zrobić, to możesz to uczynić nie wychodząc z CyberStudia.

Podsumowując, GoLive CyberStudio 2 jest znakomitym programem, który jest godny polecenia wszystkim twórcom stron WWW, chociaż jego cena wyraźnie wskazuje na to, że jest adresowany do profesjonalistów. Jeżeli jednak zawodowo tworzysz strony WWW i są one po polsku (lub w jakimkolwiek innym języku używającym znaków spoza ASCII) to Cyberstudio jest jedynym rozwiązaniem dla ciebie. Trzydziestodniowa wersja próbna tego programu jest dostępna na serwerze GoLive (http://www.golive.com) lub na CD-ROMie dołączonym do listopadowego wydania polskiego pisma Publish i Macworld.